zaterdag 1 september 2012

introductie van de Zeven Provinciën

In dit Blog wil ik de voortgang en wetenswaardigheden bijhouden van de bouw van een model van "de Zeven Provinciën", het historische schip van Michiel A. de Ruyter anno 1665.
Omdat de bouw van het schip enige tijd in beslag zal nemen lijkt mij dit blog een goed medium om familie, met name mijn kleinzoon Vincent , regelmatig verslag te doen.

Deze zomer is de kiel gelegd met de voor- en achtersteven alsmede het houtsnijwerk van het boegbeeld.
Om de uitgebreide detaillering en reliëfs van het schip enigszins herkenbaar te maken wordt het model op schaal 1:64 gebouwd.
Het prachtig gedocumenteerde boekwerk van Cees Diks uitgave 2007, gebruik ik als bestek met de bijbehorende tekeningen.  De originele bouwtekeningen heb ik laten vergroten tot schaal 1:64, waarbij het origineel keurig intact kan blijven.
De werkmethodiek van Diks, met bouwraam en spanten van oprichting, wordt zoveel mogelijk gevolgd.
Het bouwraam of frame waarin het model makkelijk gemaatvoerd kan worden  met hulplijnen 

De fase van het maken van de spanten van oprichting is arbeidsintensief. De spanten zijn opgebouwd door toepassing van  balken liggers en oplangers. Deze  methode is natuurgetrouw, zoals op de scheepswerf vroeger werd toegepast. 
Om stabiliteit en stevigheid te bieden aan het model zijn de eerste scheerstroken aangebracht.
voor het uitlijnen van de spanten zijn hulp-latten gebruikt. Deze latten worden later weer verwijderd.

30-10-2010.
 "Opa! ," Volgens mij bent u nu  wereldberoemd!",  zei mijn kleinzoon Vincent. Vincent heeft gelijk, er zijn zelfs bloggers in Brazilië die dagelijks wachten op een up date!.
 Verdere reacties binnengekomen : , Ton meldde mij ; dat het model, zoals het nu toont met de spanten van oprichting, geeft een mooi beeld van de "vorm" van het schip en ik zou het zo moeten laten ....
Van Anneke kreeg ik een kritische opmerking over het 'kroontje" van de leeuw: "het kroontje is te klein".
Tons opmerking is waar, maar niet  mijn bedoeling,
Aan de opmerking van Anneke heb ik gehoor gegeven en de leeuw is opnieuw, koninklijk, gekroond.  (zie afbeelding)

De boeg van het model is verder gesloten en uitgewerkt met het plaatsen van "de Twaalf Apostelen" en de eerste scheerstrook is met grondverf behandeld , de kleur van de twee scheerstroken wordt uiteindelijk zwart. 
De kleur van de leeuw  is 'steenrood' en tevens de definitieve kleur zoals het was op het originele schip.
(de boegleeuwen op latere schepen na 1665 waren volledig goudkleurig ). 
Mijn model krijgt een huid van eikenfineer met een dikte van 1,5 mm. Het zagen en bewerken van deze latten neemt veel tijd in beslag, maar geeft een authentiek beeld van de werkelijkheid. 

 Ik ga mij nu oriënteren op het uitwerken van de boeg en het galjoen; hierin zitten veel gebogen onderdelen, waardoor ik meer ervaring zal krijgen voor het grotere werk zoals de "Spiegel" aan de achtersteven.
Op onderstaande afbeelding is te zien hoe de gebogen onderdelen worden samengesteld, door over een spijkermal, dunne latten op elkaar te lijmen.



Wanneer het galjoen gereed is vervolg ik het blog weer. Tot dan.... 

Deel 2  - datum 9 februari  2011
Het heeft even geduurd, maar de omstandigheden in de winterperiode waren  niet  geschikt om in een onverwarmde ruimte te werken, vandaar dat de voortgang enigszins is  vertraagd, maar het enthousiasme heeft er niet onder geleden.
Het aanvullen van de tussenspanten is een geduldig werk geweest, de eerste spanten van oprichtingen geven de vorm en maatvoering van het ruwe casco aan , de tussen spanten worden hiervan afgeleid en middels schaven en vijlen wordt de vorm van het casco exact op maat gemaakt, schaal 1:66.
Het gebruikte hout voor de spanten heb ik op een creatieve manier bij elkaar gesprokkeld.  De kleerhangers van de baby afdeling van de HEMA bleken precies de dikte en de voorgebogen vorm en houtsoort (beuken) te hebben van de spanten. 150 hangers in totaal;
Diverse filialen van de HEMA merkten dat de voorraden snel uitverkocht raakten….  
Het is verleidelijk om snel wat zichtwerk te maken  door de huidgangen van het  schip aan te brengen… doch haastige spoed is zelden goed…. Dus enkele onderdelen moesten weer opnieuw  bewerkt worden...
De spanten van het onderwaterschip moeten,  alvorens de huidgangen aangebracht worden, volledig in lijn  met elkaar  geschaafd  en geschuurd worden (zie afbeelding) een klus van 2 dagen…

Daarna de spanten van de bovenbouw precies in lijn uitrichten, deze fase kan gelijktijdig met de spiegel (achtersteven) en “het wulf” worden uitgevoerd ( zie afbeelding) de eerste dakspanten van de “campagne” ( het hoogst gelegen achterdek waarop Michiel de Ruiter het bevel voerde) aangebracht om het spiegelspant  goed te bevestigen.


De luiken voor de kanonnen heb ik “geprefabriceerd”  in werkelijkheid gebeurde dat niet, maar wanneer je in miniatuur gaat werken dan is het een priegelwerkje om 82 stuks kozijnen met luiken van 12 bij 15!! te maken en deze, op de juiste hoogte, in het werk aan te brengen.  Dus moest hierop wat worden bedacht ( zie onderstaande afbeelding)

 Hier heb ik een vurenlat van 10mm dik bekleed met papier plakband en aan weerszijde stroken eikenfineer gelijmd. Deze lat heeft een lengte waaruit voldoende kozijnen van 12mm gezaagd kunnen worden in kleine blokjes op de verstekbak. Dan worden de gezaagde kanten met tape omkleed en gelijmd met strookjes eiken fineer en….. klaar is het luik. Later, wanneer de luiken  in het werk worden aangebracht, kan ik het zachte vurenhout weg boren en vijlen , hopende dat het papier plakband los van het eikenfineer komt…… maar dat zien we straks wel weer.


Deel 3 d.d. 1 juli 2011
Het heeft even geduurd … maar ik heb wederom  niet stilgezeten… een aantal volgers van mijn blog werden  ongerust over de voortgang van het project…..

Het systeem van prefabricage van de geschutspoorten voldoet ! Enige oefening was wel nodig, maar het is de moeite waard ( zie inzet)  De exacte plaats en hoogte van de geschutspoorten  luistert zeer nauw. De eerste geschutspoorten ter hoogte van het  overloopdek  zijn aangebracht, waarna de scheepshuid onder de waterlijn tot aan de kiel aangebracht  kan worden. De huidplanken, ter plaatse van de boeg, worden gebogen door de planken nat te maken en vervolgens de planken, onder druk gedurende een paar uur, in een mal te vormen tot de gewenste ronding is bereikt. ( zie inzet)


Het eerste geschutsdek  ( overloopdek) is aangebracht, in het dek worden roosterluiken aangebracht voor de nodige ventilatie in het onderste deel van het schip. Het dek heeft een zeeg( gering ronding), zowel in de lengte als in de breedte van het schip. Buiswater wat in het binnenschip terechtkomt, wordt door de vorm van de zeeg naar de buitenkant gedreven, en via spuigaten in de scheepswand naar buiten geloost.  Deze zeeg wordt ook in het bovenliggende dek  ( verdek) aangebracht.  De dragende balkconstructie voor het verdek is nagenoeg gereed om ook hier de beplanking en de ventilatieroosters op het dek aan te brengen.
In deze fase moet de positie van de  drie masten ( fokkemast, de grote mast en bezaanmast) bepaald worden, omdat de mastconstructie in het dek en in de kielbalk wordt aangebracht.




Om enige afwisseling voor mijzelf te creëren, heb ik de drie masten en de boegspriet geconstrueerd. Dik ( de auteur van mijn handboek)heeft  duidelijke instructies en tekeningen gemaakt . Het maken van de masten, marsen (kraaiennest) en ezelshoofden ( blok hout waar de masten ( stengen) worden opgelengd) is priegelwerk, eikenhout laat zich moeilijk buigen en bewerken. In werkelijkheid waren de masten, met name de grote mast, samengesteld uit een kern van grenenhout met aan weerszijde van de kern zijplaten van eikenhout. De grenenkern zorgde voor buigzaamheid van de mast en de eiken zijplaten, verbonden met zwaluwstaartverbindingen aan de kern, zorgde voor de sterkte.

Alle grote schepen hebben een bijboot of een chaloup (sloep) aan boord, de lengte van de sloep op de Zeven Provinciën is ongeveer 8meter, en was nooit langer dan de breedte van het schip. Bijboten werden niet gebruikt als reddingsloep, maar werd gebruikt wanneer men aan land  moest en het water te ondiep was voor grote schepen, en wanneer er krijgsraad gehouden werd tijdens zeeslagen, waaraan een kleine honderd schepen van verschillende klasse meededen,  dan voeren de kapiteins en vlagofficieren met de sloep naar het vlaggenschip van de admiraal.
Onze chaloup is volgens tekening op schaal 1:64 gemaakt met spanten en overnaadse huidgangen. Het meeste werk moest met behulp van een pincet gedaan worden. Allemaal miniatuurwerk en alvast een vingeroefening voor het afbouwen en het maken van ornamenten van de Zeven Provinciën.

Deel 4 d.d. 8 september 2011


Een jaar geleden startte ik met het project, en dacht de bouw van het schip in een jaar af te ronden…. Ik ben nu, naar schatting, halverwege en plak er dus nog zeker een jaar aan vast.….het vervelende is ; dat jullie nog een jaar “ opgescheept” worden met dit blog…. De keerzijde is, dat ik het nog steeds erg leuk vind om aan het linieschip De 7 Provinciën  te werken.

En ziedaar!, de beplanking van de romp aan bakboordzijde is in hoofdzaak gereed.

Het valt op dat de vorm van de romp afwijkt van de gangbare VOC handelsschepen, zoals de Batavia en de Amsterdam.

Het linieschip is ongeveer 10meter langer ( totaal van steven tot steven+- 50meter)maar ook slanker uitgevoerd dan de genoemde handelsschepen met uitstekende zeileigenschappen.

Dit bleek al tijdens de proefreis.
De escorte schepen kregen een halfuur voorsprong tijdens de proefvaart, maar nog vóór de middag had De 7 Provinciën hen niet alleen ingehaald, maar lag zelfs nog een uur voor.
   

De Staten- Generaal gaf in 1664 opdracht voor de bouw van “ Vierentwintich Capitale schepen van Oorloge”. Eén daarvan zou vernoemd worden naar de “Zeven Provinciën”, nadien heeft de marine altijd een schip met die naam in de vaart genomen tot op de dag van vandaag.

Het vlaggenschip heeft meer dan 30 jaren zijn dienst bewezen in talrijke zeeslagen met de Engelsen – Fransen en Spanjaarden en is uiteindelijk in 1694 ter sloop verkocht.





 Ik moet jullie iets bekennen in dit blog;

Tijdens de bouw stuitte ik toch op het ontbreken van praktische ervaring en  ook straks bij het maken van de tuigage mis ik de nodige ervaring. Daarom heb ik een abonnement genomen op een wekelijks tijdschrift waarin een modelbouwboot de “Victorie” ( van de Engelse admiraal Horatio Nelson )wordt beschreven en gebouwd. In het tijdschrift worden allerlei wetenswaardigheden beschreven over de Engelse marineschepen en het helpt mij inderdaad bij het bouwen. Het resultaat zal ik met enige terughoudendheid in dit blog weergeven. Onderstaande foto geeft een beeld na 14 dagen knutselen…..Wat een verschil met het bouwen van “mijn”schip…. Alle onderdelen worden kant-en-klaar als bouwpakket aangeleverd … in tegenstelling tot “mijn” schip waarbij alle onderdelen met de hand gezaagd geschaafd en geschuurd en pas gemaakt worden. Met gebruikmaking van eikenhouten onderdelen van kasten.



Voorlopig gaan wij dit regenachtige landje verlaten voor een reis naar Java en Bali en hoop in de winter weer met een aflevering te komen. Tabee dan!








september 2012

Na een onderbreking van de bouwwerkzaamheden van een jaar, andere projecten en bijzondere omstandigheden hadden voorrang, heb ik de draad weer opgepakt.

Het maken van de kanons heeft mij, vanaf het begin, hoofdbrekens gekost." Moet ik een mal maken en werken met tin of lood"? of zoeken naar een oplossing via internet en 'kant en klaar' kopen op de markt ?
Geen van deze opties boden mij voldoende houvast om 82 kanons op de juiste schaal 1:64 te vervaardigen .

Fixet, een hobby winkel bij ons in het dorp, bood echter uitkomst. Met 2 aluminium buizen met een diameter van 5 mm en 2 overmaats buizen van 8mm, en de metalen ophangbeugels van "mijn Hema kleerhangers", is het mogelijk om een realistisch kanon te maken "en dat voor € 8,--! "


 Alle gezaagde onderdelen worden gelijmd met speciale metaallijm, na verharding wordt het ruwe kanon in een kolomboormachine vastgezet en met een frees alle scherpe kanten afgerond .




 Dit resultaat voldoet! " nu nog 77 kanons te gaan met bijbehorende rolpaarden" ,maar dan heb ik nog een maand te gaan......
Peter Kuit